۵ تا از مهم ترین علت پوسیدگی دندان که شاید ندانید!

دندان‌های سالم و زیبا اهمیت بسیاری در ظاهر و سلامت تمامی افراد دارند. اما متأسفانه، مشکلات مربوط به دندان‌ها مانند پوسیدگی، برای بسیاری از افراد مشکل ساز می‌شوند. پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع دندان‌هاست که در صورت نادرستی مراقبت از دهان و نظافت دندان‌ها، رخ می‌دهد. در این مقاله، به بررسی علت پوسیدگی دندان می‌پردازیم و راهکارهایی برای جلوگیری از آن را معرفی می‌کنیم.

پوسیدگی دندان به چه معنا است؟

پوسیدگی دندان یکی از مشکلات رایج در مورد دندان است که طی آن باکتری‌های موجود در دهان، به فرایند تخریب دندان‌ها می‌پردازند. این باکتری‌ها به وسیله ترکیب شدن باقیمانده غذاهای قندی و تشکیل اسید، به لایه‌ی مینای دندان حمله کرده و باعث سوراخ شدن و پوسیدگی آن می‌شوند.

مهم ترین علت پوسیدگی دندان

در ادامه به مهم ترین علل پوسیدگی دندان خواهیم پرداخت:

رژیم غذایی ناسالم

رژیم غذایی ناسالم می‌تواند علت پوسیدگی دندانهای جلو باشد و تاثیر بسیار منفی بر روی سلامت دندان‌ها و بافت‌های دهانی داشته باشد. در واقع رژیم غذایی ناسالم که شامل مصرف بیش از حد قند، آب‌نبات و غذاهای غنی از نمک و چربی باشد، به عنوان یک عامل مهم در ایجاد شرایط محیطی مستعد برای رشد و فعالیت باکتری‌های پوسیدگی دندان عمل می‌کند. زمانی که ما غذا یا نوشیدنی‌هایی که قند دارند مصرف می‌کنیم، باکتری‌های موجود در دهان به قندها رسیده و آنها را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسیدها سپس می‌توانند به مینای دندان حمله کنند و باعث پوسیدگی دندان شوند. مصرف مکرر و مداوم قندها و غذاهای شیرین، باعث افزایش تولید اسید در دهان می‌شود و مینای دندان را ضعیفتر کرده و به پوسیدگی دندان منجر می‌شود.

علاوه بر قندها، مصرف مکرر آب‌نبات‌ها و غذاهای غنی از نمک و چربی نیز می‌تواند به پوسیدگی دندان منجر شود. برخی از آب‌نبات‌ها دارای اسیدهای طبیعی هستند که می‌توانند مینای دندان را تحلیل کنند و به آنها صدمه برسانند. همچنین، مصرف بیش از حد نمک و چربی می‌تواند باعث کاهش تولید سلیوم (بافت محافظ) در دهان شده و باعث افزایش حساسیت دندان‌ها نیز شود. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، توصیه می‌شود رژیم غذایی سالم و متنوعی را رعایت کنید، از مصرف بیش از حد قند، آب‌نبات‌ها، نمک و چربی خودداری کنید، همچنین به دور از شرب نوشیدنی‌های شیرین و مخرب برای دندان‌ها مانند نوشابه و عصای آب‌نبات بمانید.

رعایت نکردن بهداشت دهان

عدم رعایت بهداشت دهانی می‌تواند تاثیر بسیار منفی بر روی سلامت دندان‌ها و بافت‌های دهانی داشته باشد و همچنین یکی از علت پوسیدگی دندان از کنار لثه وعلت پوسیدگی دندان از داخل باشد. در زیر تأثیرات اصلی عدم رعایت بهداشت دهانی را بررسی می‌کنیم:

• تجمع پلاک: هنگامی که بهداشت دهان به درستی رعایت نمی‌شود، لایه‌ای نامحسوس به نام پلاک روی سطح دندان‌ها و خط لثه تشکیل می‌شود. این پلاک شامل باکتری‌ها است که قندهای موجود در غذاها را به اسید تبدیل می‌کنند و باعث تخریب مینای دندان و پوسیدگی می‌شوند.
• پوسیدگی دندان: اگر پلاک به مدت طولانی روی سطح دندان‌ها باقی بماند، اسید تولید شده توسط باکتری‌ها می‌تواند مینای دندان را تخریب کند و باعث پوسیدگی دندان شود. این می‌تواند به دردهای دندان، تغییر رنگ و فقدان قسمت‌های دندان منجر شود.
• التهاب لثه: عدم رعایت بهداشت دهانی باعث تجمع بیشتر پلاک در اطراف خط لثه می‌شود. این موجب التهاب لثه (جیوه) می‌شود که باعث خونریزی، تورم و قرمزی لثه می‌شود. جیوه می‌تواند باعث ضعف لثه و نهایتاً عفونت لثه شود که منجر به از دست دادن پایه‌های حامی دندان (بافت پشت دندان) و در نتیجه فقدان دندان می‌شود.
• بوی بد دهان: عدم رعایت بهداشت دهانی می‌تواند منجر به تجمع باکتری‌ها در دهان شود که علاوه بر پوسیدگی دندان، بوی بد دهان نیز ایجاد می‌کند.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، توصیه می‌شود بهداشت دهان را به طور منظم و با استفاده از مسواک، نخ دندانی و آب دهان ضد باکتریال رعایت کنید. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای انجام تمیزی دندان حرفه‌ای و بررسی‌های دوره‌ای نیز بسیار مهم است.

عدم مراجعه به دندانپزشک به طور منظم

عدم مراجعه به دندانپزشک به طور منظم می‌تواند تاثیرات جدی بر روی پوسیدگی دندان داشته باشد. در طول زمان، باقی‌مانده‌های غذا و باکتری‌ها در دهان ایجاد رسوباتی مانند پلاک را بر روی سطح دندان تشکیل می‌دهند. اگر پلاک به طور منظم و به درستی تمیز نشود، ممکن است به تدریج باعث تشکیل لکه‌های سفید (که نشانه اولیه پوسیدگی هستند) شوند. اگر پوسیدگی در دندان صورت گیرد و درمان مناسبی صورت نپذیرد، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. درجا گذاشتن پوسیدگی می‌تواند باعث درد شدید، عفونت و عدم توانایی در جویدن صحیح غذا شود. در برخی موارد، عفونت دندان می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن، مانند فک، گوش، عضلات صورتی و حتی قلب منتقل شود.

به طور کلی، مراجعه منظم به دندانپزشک از جمله تمیزی دندان‌ها و ایجاد روابط سالم با دندانپزشک می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت دهان و دندان‌ها کمک کند. لذا توصیه می‌شود که برای بررسی و درمان منظم دندان‌ها، دوره‌های منظمی را با دندانپزشک خود تعیین کنید. شما برای چکاب و معاینه می توانید به بهترین دندانپزشک در شیراز مراجعه نمایید.

مصرف بی رویه سیگار

مصرف سیگار باعث خشک شدن دهان می‌شود و می تواند علت پوسیدگی دندان از ریشه و علت پوسیدگی دندان عقل باشد. این موضوع باعث افزایش تشکیل پلاک روی سطح دندان می‌شود. پلاک لایه‌ای است که شامل باکتری‌ها، باقی‌مانده‌های غذایی و مواد قندی است که به پوسته سفید رنگی که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود می‌چسبد. همچنین مصرف سیگار سبب زرد شدن دندان ها خواهد شد.

خشکی دهان

خشکی دهان یا کمبود تولید سیالات دهانی (xerostomia) می‌تواند به طور قابل توجهی بر روی پوسیدگی دندان تأثیر بگذارد. در ادامه، تاثیر خشکی دهان در پوسیدگی دندان را برای شما توضیح می‌دهم:

1. کاهش حفاظت طبیعی: سیالات دهانی (ترشحات دهانی) نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان‌ها دارند. آن‌ها عملیات پاکسازی طبیعی را انجام می‌دهند و باکتری‌ها، خاکستر، رسوبات و مواد غذایی را به زودیتر از دهان دور می‌کنند. با کاهش حجم سیالات دهانی به علت خشکی دهان، این حفاظت طبیعی کاهش می‌یابد و برای دندان‌ها خطر پوسیدگی بیشتری ایجاد می‌شود.
2. افزایش تشکیل پلاک: خشکی دهان باعث افزایش تشکیل پلاک روی سطح دندان می‌شود. زیرا سیالات دهانی کمتر به عنوان یک “آب‌چکان” طبیعی عمل می‌کنند و پلاک، که شامل باکتری‌ها و آلاینده‌های مختلف است، به راحتی روی دندان‌ها تجمع می‌یابد.
3. کاهش نیترات موجود در دهان: سیالات دهانی حاوی نیترات هستند که یک ماده ضد‌باکتری قوی است. با کاهش سطح نیترات در دهان به علت خشکی، فعالیت ضد‌باکتری در برابر باکتری‌ها کاهش می‌یابد و این منجر به افزایش رشد و تکثیر باکتری‌ها و پوسیدگی دندان می‌شود.
4. کاهش تعادل pH دهان: سیالات دهانی به حفظ تعادل pH دهان کمک می‌کنند. با کاهش حجم سیالات دهانی به دلیل خشکی، تعادل pH دهان به سمت اسیدی‌تر می‌کشد. این موضوع منجر به ضعف مینای دندان و حساسیت دندان به پوسیدگی می‌شود.

شایع ترین علت پوسیدگی دندان کودکان

علت پوسیدگی دندان کودکان می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. مصرف مکرر شیرینی‌ها و شکلات‌های قندی، نگهداشتن شیرینی‌ها در دهان، نظافت دهان بدون سیستماتیک و مسواک نزدن،مشکلات پزشکی از جمله خشکی دهان، سیستم ایمنی ضعیف می تواند سیی پوسیدگی دندان شود.

پیشگیری و مراقبت از دندان‌های کودکان بسیار حائز اهمیت است. بهتر است اقدامات مناسبی نظیر محدود کردن مصرف قند، تنظیم روال هفتگی حداقل در ۲ بار مسواک زدن با مسواک مناسب برای سن کودکان و ارتباط مکرر با دندانپزشک را در نظر بگیرید.

علت پوسیدگی دندان در بارداری

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و تغذیه ممکن است باعث افزایش خطر پوسیدگی دندان شود. در زمان بارداری، سطح هورمون استروژن و پروژسترون در بدن افزایش می‌یابد و این تغییرات هورمونی می‌توانند به تغییراتی در ترشح ترافیکال دندان (لایه محافظ دندان) و رفتار باکتری‌ها در دهان منجر شوند.

علاوه بر این، در دوران بارداری، برخی عادات تغذیه نامناسب می‌توانند ریسک پوسیدگی دندان را افزایش دهند. استفاده از مواد شیرین، تغذیه با پرکننده‌های شیرین و مقدار مصرف غذا، و کاهش تمیزی صحیح دندان‌ها، همه این عوامل می‌توانند به افزایش خطر پوسیدگی دندان در بارداری منجر شوند.

بهترین راه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در دوران بارداری، رعایت بهداشت دهان و دندان منظم است. شامل تمیز کردن دقیق دندان‌ها حداقل دو بار در روز با مسواک مناسب و مصرف غذاهای سالم و متنوع است. همچنین ممکن است علت زیاد شدن بزاق دهان نیر در این غرضه دخیل باشد.

علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن چیست؟

علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن ممکن است به دلایل مختلفی باشد. در بعضی موارد، ممکن است تکنیک صحیح مسواک زدن را استفاده نکرده باشید و در نتیجه برخی از مناطق دهان را به درستی تمیز نکرده باشید. همچنین، میزان قند و غذاهای شیرینی که مصرف می‌کنید، نقش مهمی در پوسیدگی دندان دارد. هرچقدر مصرف شکر و قند بیشتر باشد، باکتری‌های موجود در دهان را در تولید اسیدهایی که پوسیدگی را به وجود می‌آورند تشدید می‌کند. همچنین، نداشتن یا نادرستی استفاده از نخ‌دندانی و آب‌کشی نیز می‌تواند عاملی در پوسیدگی دندان باشد. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، بهتر است مسواک‌زدن را به درستی و به همراه استفاده از نخ‌دندانی و آب‌کشی انجام دهید، منابع شیرینی و قندی را کاهش دهید.

پوسیدگی دندان به علت کمبود کدام ویتامین است؟

کمبود ویتامین‌های مختلف می‌تواند به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برساند، اما عمدتاً کمبود ویتامین D، ویتامین C و ویتامین B را می‌توان در رابطه با پوسیدگی دندان نام برد.

1. ویتامین D: کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به ضعف و ناتوانی لثه‌ها در مقابل عفونت‌ها شود. لثه‌های ضعیف مستعدتر به التهاب و عفونت هستند که می‌تواند به پوسیدگی دندان منجر شود.
2. ویتامین C: کمبود ویتامین C می‌تواند باعث ضعف لثه‌ها و عدم تولید کافی کلاژن در بافت دهان شود. این ممکن است به لثه‌های حساس و خونریزی کننده منجر شده و باعث افزایش خطر پوسیدگی دندان شود.
3. ویتامین B: ویتامین‌های گروه B شامل ویتامین B2 (ریبوفلاوین)، ویتامین B3 (نیاسین) و ویتامین B12 است که نقش مهمی در سلامت دهان و لثه دارند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند باعث آسیب به لثه‌ها، زخم‌های دهان و التهابات شود که منجر به پوسیدگی دندان می‌شود.

مهم است بدانید کمبود یک ویتامین تنها یکی از عوامل ممکن است و پوسیدگی دندان معمولاً نتیجه ترکیبی از عواملی مانند رژیم غذایی ناسالم، نبود بهداشت دهان و دندان مناسب، مصرف قند بالا و عدم مراقبت صحیح از دندان‌ها و لثه‌ها است.

علت پوسیدگی دندان در طب سنتی

در طب سنتی، پوسیدگی دندان به عوامل مختلفی نسبت داده می‌شود. در طب سنتی، پوسیدگی دندان بیشتر به عوامل زیر نسبت داده می‌شود:

• اختلالات هضمی: برخی از سیستم‌های طب سنتی معتقدند که پوسیدگی دندان ناشی از اختلالات هضمی و سوء گوارش است. به عنوان مثال، کاهش حجم ترشحات هاضمه، عدم تولید کافی آنزیم‌ها یا عملکرد ضعیف مجاری صفراوی می‌تواند باعث تجمع مواد زائد و اسیدهای جهش‌زا در دهان شود که به پوسیدگی دندان منجر می‌شود.
• عوامل حرارتی و سرما: در برخی روش‌های طب سنتی، باور دارند که تغییرات حرارتی و سرما می‌توانند تأثیر مستقیمی بر روی سلامت دندان‌ها داشته باشند. مثلاً، استفاده از مواد غذایی یا نوشیدنی‌های بسیار سرد یا بسیار گرم در طول زمان می‌تواند سبب تغییرات در ساختار دندان و لثه شده و به پوسیدگی دندان منجر شود.
• عوامل خارجی: برخی از عوامل خارجی مانند استفاده از تنباکو، مصرف زیاد قند و شیرینی‌ها، نیاز به استعمال مکیدنی‌ها و محصولات شیمیایی قوی مانند الکل و دخانیات نیز معتقدند می‌توانند به پوسیدگی دندان کمک کنند.

پرسش‌های متداول مردم در مورد علل پوسیدگی دندان

در ادامه به مهم ترین سوالات مردم در این حوزه پاسخ خواهیم داد:

پرسش ۱: آیا پوسیدگی دندان به دندان‌های شیری محدود است؟

پاسخ: خیر. پوسیدگی دندان می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد و تمام دندان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.

پرسش ۲: آیا استفاده از خمیر دندان با فلوراید تأثیری در جلوگیری از پوسیدگی دارد؟

پاسخ: بله. خمیر دندان‌های حاوی فلوراید می‌توانند به قوی‌تر کردن مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی کمک کنند.

پرسش ۳: آیا ارتودنسی باعث افزایش خطر پوسیدگی دندان می‌شود؟

پاسخ: بله. ارتودنسی می‌تواند منجر به تجمع بیشتر پلاک و سخت‌تر شدن فرایند تمیزی دندان شود، که ممکن است خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد.

پرسش ۴: آیا تنظیم مراجعات منظم به دندانپزشک می‌تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند؟

پاسخ: بله. مراجعه منظم به دندانپزشک به منظور بررسی دوره‌ای دندان‌ها و تمیزی حرفه‌ای می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند.

کلام پایانی

به طور خلاصه، پوسیدگی دندان یک مشکل شایع است که می‌تواند به خسارت جدی در دندان‌ها و سلامت دهان منجر شود. با رعایت رژیم غذایی سالم، نظافت دهان منظم، محدود کردن مصرف شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی، و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید و دندان‌های سالمی را حفظ کنید.